سدیم هگزا متا فسفات sodium hexametaphosphate

 

یک ماده شیمیایی نمکی که به طور معمول به عنوان امولسیون کننده در تهیه پنیر و بسیاری از محصولات غذایی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد، سدیم هگزا متا فسفات نام دارد. نام تجاری و رایج این ترکیب کالگون است و بصورت پلیمری از فسفات ها وجود دارد. این محصول در دو گرید خوراکی و صنعتی تولید می شود و در صنایع غذایی، مواد شیمیایی و تصفیه آب استفاده می شود.

به طور کلی، سدیم هگزا متا فسفات (Sodium hmp) که با نام تجاری کالگون (Calgon) و یا نمک گراهام نیز شناخته می شود به عنوان امولسیفایر با شاخص  E452i در تهیه ی اغلب محصولات غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.

 

کاربرد سدیم هگزا متا فسفات sodium hexametaphosphate:

 

صنایع غذایی

سدیم هگزا متا فسفات خوراکی در صنعت غذا به عنوان افزودنی غذایی جهت امولسیون کنندگی و خاصیت پخش کنندگی که دارد مورد استفاده قرار می گیرد. مواد غذایی همچون شربت های بازاری، شیر، پودر پنیر، سفیده تخم مرغ بسته بندی شده، گوشت گاو، فیله ماهی، ژله میوه ای، دسرهای منجمد، سس سالاد، شاه ماهی، غلات صبحانه، بستنی، نوشیدنی های بطری شده حاوی این ترکیب هستند. مقدار مجاز مصرف این ماده در غذاها پنج و نیم گرم در هر کیلوگرم است.

در نوشیدنی ها این ترکیب می تواند در کنار ترکیباتی همچون سوربات پتاسیم و یا سدیم بنزوات  هم افزایی مناسب داشته و با داشتن اثر نگهدارندگی، میزان مصرف این دو ترکیب شیمیایی را کاهش دهد..

صنعت نفت

در صنعت نفت و پتروشیمی از آن به عنوان تنظیم کننده گرانروی گل حفاری، به منظور جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی فلزات مورد استفاده قرار می گیرد.

صنعت تصفیه آب

کالگون به دلیل قابلیتی که در تشکیل محلول با یون های فلزی مانند کبالت، آهن، کلسیم و منیزیم دارد در تصفیه آب مورد استفاده قرار می گیرد. از طرفی کاتیون دو و سه ظرفیتی این ماده می تواند انعقاد ذرات معلق و ذرات رس که دارای بار منفی هستند را آسان کند. در گذشته یکی از رایج ترین آنتی اسکالانت ها بوده است؛ اما با گذشت زمان کاربرد آن در این صنعت کاهش یافته است.

صنایع مواد شوینده

به علت اینکه توانایی کی لیت کردن فلزات را دارد می تواند سختی آب را کاهش دهد. همچنین تاثیر بسزایی در روغن و خاک های روغنی دارد و به پاک شدن آن ها کمک می کند و از رسوب دوباره آن ها جلوگیری می کند. به همین دلیل از آن در تهیه مواد شوینده و پاک کننده استفاده می شود.

نساجی و رنگرزی

افزودن هگزامتافسفات سدیم همچنین می تواند از ترکیب یون های آهن، کلسیم، منیزیم و سایر یون های فلزی در فرآیندهای شستشو، چاپ و رنگرزی جلوگیری کند که بر عملکرد رنگ و روشنایی رنگ تأثیر می گذارد و از عیوب چاپ مانند لکه های رنگ جلوگیری می کند.

سیمان

این ترکیب شیمیایی به عنوان یک فوق روان کننده برای ریخته گری های کامپوزیت سیمان آلومینات کلسیم (CAC) با محتوای دوده سیلیس 2-8٪ استفاده می شود. به دلیل زنجیره طولانی خود، می تواند اطمینان حاصل کند که ریخته گری نسوز می تواند سیالیت مورد نیاز و عملکرد ساخت و ساز ریختن آسان را به دست آورد و باعث ارتقاء آن شود.

سرامیک

یکی از کاربردهای قابل توجه این ترکیب شیمیایی به عنوان یک دفلوکولانت در تولید ذرات سرامیکی بر پایه خاک رس است. همچنین به عنوان یک عامل پراکنده برای تجزیه خاک رس و سایر انواع خاک برای ارزیابی بافت خاک استفاده می شود.

خمیر دندان

SHMP با کاهش لکه‌های بیرونی به زیبای دندان ها کمک می کند. این ماده به دلیل تمایل قوی به هیدروکسی آپاتیت کلسیم موجود در مینای دندان، به طور قابل توجهی بر خواص اتصال کروموژن هایی که باعث لکه در دندان می شوند تأثیر می گذارد.

 در کلیه

هگزامتا فسفات یک شلاتور قوی کلسیم، در حل کردن اگزالات کلسیم که جزء اصلی سنگ کلیه، 12 برابر بیشتر از سیترات موثر است.

بویلر

این ترکیب برای رسوب سختی کلسیم استفاده می شود. این ماده به طور مداوم برای تغذیه آب ها با سختی بالا بدون تشکیل رسوب بیش از حد در خط لوله تزریق شود و به حذف در هنگام دمیدن دیگ کمک می کند.

صنعت رنگ

SHMP به عنوان عامل پخش کننده می تواند توزیع بارهای یونی را در محلول ها تغییر دهد. این باعث تثبیت امولسیون می شود که سیال تر محلول می شود، این خاصیت در صنعت رنگ بسیار مفید است.

 

ایمنی و خطرات سدیم هگزا متا فسفات sodium hexametaphosphate:

 

بر اثر تماس این ماده با چشم باید پس از خارج کردن آن،باید چشم با مقدار زیادی از اب سرد چشم را شستشو داد .

تماس این ترکیب با پوست میتواند منجر به بروز سوزش و یا التهابات پوستی شود و به منظور جلوگیری از اسیب رسیدن به پوست و باید سطح تماس را با آب و صابون شستشو داده و سپس از نرم کننده پوست مناسب استفاده شود.

اگر در معرض استنشاق غبارات این ماده شیمیایی قرار گرفته اید ضروری است فورا محل را ترک کرده و از هوای تازه تنفس شود . در صورت بروز مسمومیت تنفسی تماس با اورژانس ضروری و استفاده از اکسیژن لازم است .

در صورت بعلیدن این ترکیب شیمیایی نباید فرد را وادار به استفراغ کرد . لباس او را با باز کردن یقه و کمربند ازاد کرده  و با فوریت های پزشکی تماس بگیرید.